نان 2 10
همه جماعت به يک باره ساکت شدند ، انگار پتکی به مغزشان خورده باشدهمگی با دهان باز گفتند :
- چی !؟
پير مرد دوباره حرفش را تکرار کرد :
- صد سال پيش نه اينقدر فساد بود نه اينقدر قتل ، چطور شده که از موقعي که اين کتاب قانون آمده هم فساد زياد شده هم قتل ؟؟؟
فرمانده نيروی انتظامی ميکروفون بلند گو را در دست گرفت :
- اين مرد جزء اشراره ، امنيت شهر را بهم ريخته ، از مغازه‌ها دزدی می‌کرده ، نان می‌دزدیده با ما مور دولت درگير شده، و او را هنگام انجام وظيفه کشته.
قانون مجازات او را تعيين کرده است . مجازات مرگ به خاطر جرايمی که مرتکب شده .
اعدام با جرثقیل در ملاء عام تا درس عبرتی باشد برای بقيه .
از ميان جمعيت صدايی به گوش رسيد :
- مگر بقيه هم می‌خواهند نان بدزدند ، يا آدم بکشند ؟
فرمانده دستور داد تا محکوم را بياورند .
در حالی که دست‌هایش را از پشت بسته بودند از خود روی نيروی انتظامی پياده کرده و به سمت جرثقیل هدايتش کردند .
جوانی بود حدود 25 ساله با قدی متوسط که در چهره اش خطوط چروکيده ای را می‌دیدی که حکايت از رنج کار و سختی های روزگار را داشت تا جانی و شرور بودن .
وقتی در مقابل طناب دار قرار گرفت چشمانش به دور دست‌ها خيره شد به سمت قله توچال به ياد آورد آخرين باری را که با دوستانش در دامنه‌های توچال به طرف قله می رفتند ...
- چی شد لطيف ، بالاخره وضعيت کارخانه به کجا کشيد ؟
- هيچی ، بی شرف‌ها مخصوصاً کار خو نه رو به ورشکستگی کشوندند ، بعد مفت ومجانی از دولت خريدند ، کارگرها رو هم اخراج کردند بعدش کلی از زمین‌های کار خو نه رو آپارتمان سازی کرده فروختند بعد ش از چين همین جنسی رو که ما توليد می‌کردیم با قيمت ارزُونتر وارد کردند.
نان 2 11
- به همين راحتی ؟
- آ ره به همين راحتی فقط دمار از روزگار ما کارگرها درآوردند.
اول حقوق هار و ندادند ، بعد گفتن هر کی تسویه حساب کنه همه حقوقش و يه جا بهش می ديم خوب خیلی‌ها رفتن تسویه حساب کردند اونهايی هم که مونده بودند با زورو تهديد يکی يکی اخراج شدند .
- خوب شکايتی ، کاری نکرد ید ؟
- کجا شکايت می کرديم ، وزارت کار آدم داشتن ؛ هنوز پرونده رو نديده می گفتند حق با کارفرمای جديد شما است بايد از کارفرمای قبلی شکايت می کرديد هرچی می‌گفتیم : بابا کارفرمای قبلی خود همین‌ها بودند می گفتند ، نه این‌ها مديران قبلی بودند کارفرما دولت بوده شما بايد عليه دولت شکايت می کرد ید و چون دولت عوض شده پس ديگه نمی شه عليه دولت جديد شکايت کنيد خلاصه آنقدر مارو دوندند تا اون چندر غاز پول هم ته کشيد ديگه پول رفتن به اداره کارهم نداشتيم اين بود که يکی يکی بچه‌ها رفتن دنبال يه لقمه نون در آوردن برای زن و بچه هاشون . يکی مسافر کش شد ، يکی سيگار فروش ، يکی دنبال جنس از کيش و چابهار آوردن ، چند نفری هم دست فروشی کردن . حتی شنيدم يکی ار بچه ها کليه هاشو فروخته است !
يکی هم مثل من در بدر دنبال کار، توی جاده کرج ، ورامين ، خراسان ، ساوه ، کفش پاره می کنه تا يه کاری شايد گيرش بياد .
آزادی 2 12
دوباره ازخودش اين سوال را تکرار کرد به چه جرمی ؟
خواندن کتاب ، نشريه ؟
پخش اعلاميه ؟
سرود خواندن در کوه ؟
فعاليت در يک جمع ؟
داشتن عقيده ديگر ؟
- نه اينها بهانه است .
آزادی يعنی شکفتن ، مثل گل های رنگارنگی که در دشتهای اطراف جاده ديده می شد بدون ترس از لگد مال شدن .
آزادی مثل پرواز پرندگانی که بالای سر موج های دريا در اوج آسمان پرواز می کردند بدون ترس از شکار شدن .
آزادی ، آن حس کودکانه ای که بدون هيچ ترسی و شرمی از زندگی لذت می برد .
آری اينان مخالف اين آزادی بودن و بخاطر همين گل ها را لگد مال کردند و پرندگان را شکار و کودکان را در قفس .
خاطراتش را بسرعت ورق زد تا رسيد به دبيرستانی که در گوهردشت می رفت ؛
دو سالی می شد به گوهردشت نقل مکان کرده بودند .
جمع کوچکی از دختران وپسران تشکيل داده بودند که جمعه ها باهم به کوه می رفتند در نقطه ای مناسب سفره می انداختند ، صميمانه کنار هم می نشستند و هر آنچه داشتند باهم می خوردند و بحث می کردند . از هنر ، سياست ، تاريخ ، اقتصاد ، فلسفه مخصوصا روی موضوعات روز از تظاهرات خيابانی که عليه رژيم شاه شرکت کرده بودند ، شعارهايی که داده بودند و درگيريی های که با ماموران و گاردی ها پيدا کرده بودند و از باطوم و گاز اشک آورخوردنهاشون .
طی همين جلسات بود که با او آشنا شد چشمان سياهش چقدر او را مجذوب خودش کرده بود يک روز ديگر طاقت نياورد ، رو به او کرده گفت :
- حيف اين چشمهای به اين قشنگی نيست که پشت عينک قايمش می کنی ؟
و همين حرف نقطه آغاز رابطه ای شد که برايش از همه چيز ديگر عزيزتر بود.
آزادی 2 13
طول هفته را با بی قراری طی می کرد تا روز جمعه از راه برسد ، صبح زود در باغستان جمع می شدند و از آنجا مسير کوه را در پيش می گرفتند .
سرود خوانان در يک رديف به آرامی در مسير باريکه ای که بر اثر تکرار در شيب ملايم کوه درست شده بود می رفتند . صدای او بلند تر از همه بود و گاهی هم خارج از نت می خواند بخاطر همين هميشه به اوانتقاد می کردند ، تو خارج از نت می خوانی و ريتم آهنگ را خراب می کنی و او قول می داد که دفعه ديگر آرامتر بخواند اما دست خودش نبود می خواست صدايش را به گوش او برساند ، باز بلندتر می خواند واو سرش را بر می گرداند در حالی که لبش را گاز می گرفت با نگاهی شماتت آميز (واو چقدر اين نگاه را دوست داشت ) نگاهی که در آن صفا وصميميت بهمراه صداقتی که حکايت از شور وشوق دوران جوانی بود موج می زد .
وقتی به قله می رسيدند خودش را نزديک او می رساند تا صدای طپش قلبش را به گوش او برساند به يک صدا فرياد هورا سرمی کشيدند :
- هورا ، هورا ، هورا
آن بالا احساس آزادی می کردند . انگار که از تمام چيزهايی که آنها را اسير کرده بود آزاد می شدند و وقتی اين احساس آزادی با دوست داشتن آميخته می شد حسی را می يافت که آن روزها معنايش را نمی دانست اما امروز اينجا در اين سلول کوچک و تاريک آنرا کم کم در می يافت ، رهائی ...
آری اين همان حس بود .عشق يعنی رهائی . دوست داشت اورا در آغوش بگيرد و فرياد بزند :عشق يعنی رهائی ، رهائی از هر چيزی که می توانست انسان را اسير خود کند ..
آری اينان مخالف رهائی انسان بودند بخاطر همين است که نمی خواهند رابطه آدميان با عشق تعريف شود .
خاطراتش را دوباره ورق زد به روزی که به خودش جرأت داده از او تقاضا کند همديگر را ببينند .
- ببين می تونم ازت بخوام که فردا همديگر رو ببينيم ؟
- برای چی ؟
- کمی باهم حرف بزنيم ، .....می دونی.... ؟
آزادی 2 14
- چی رو می دونم ؟
- خوب ، يه کتاب تازه بدستم رسيده ، گفتم شايد بخواهی بخونيش ، خيلی خوبه ...
وقتی به اين قسمت از خاطراتش رسيد خنده اش گرفت ، چون اصلا کتابی در کار نبود نتوانسته بود احساسش را بيان کند ، کتاب را بهانه کرده بود و تازه سر گرفتن کتاب با برادر بزرگش چقدر بحث کرده بود تا يکی از کتاب های اورا برای چند روزی امانت بگيرد .
- آه سلام ، آمدی ؟
- سلام ، خيلی وقته منتظر هستی ؟
- نه ، گفتم شايد برات کاری پيش آمده نيايی .
- راستش کار که داشتم ، اما ..
- اما چی ؟
- هيچی ، ولش کن !
- آره ولش کن ، مهم اين که آمدی دوست داری بريم يه بستنی بخوريم !
- نه ، دوست دارم مخلوط بخورم .
باهم ديگر بطرف بستنی فروشی رفتند يکی از ميز های خالی را انتخاب کرده نشستند .
وقتی نشستن کتاب را روی ميز گذاشت و گفت اين اون کتابی بود که می گفتم .
- چه خوب ، قصه های صمد بهرنگی .
خيلی وقت بود دنبالش می گشتم تا کی می تونم اينو د اشته باشم ؟
- تا هر وقت که دلت بخواد اصلا مال تو .
کتاب را برداشته وقتی جلدش را ورق زد اولين چيزی که جلب توجه کرد نوشته ای بود که با خودکار نوشته شده بود و زير آن اسم برادرش بود . با آن نگاه هميشگيش نيم نگاهی به او کرده گفت :
- نه مرسی ، می خونم بر می گردونم .
- خوب تو گفتی مخلوط می خوری ؟ منم بستنی ، الان برم بگيرم .
- نه صبر کن ، ببين يه دونه بستنی بگير يه دونه فالوده آنوقت با هم نصف می کنيم می شه مخلوط !
آزادی 2 15
وقتی که احساس رضايت می کنی چقدر زمان زود می گذرد هرچی سعی کرد در خوردن عجله نکند تا زمان ديرتر بگذرد ، نشد که نشد با وجود اينکه زمان بسرعت گذشت اما برايش بی نهايت لذت بخش بود .
وقتی رسيد به خانه يک راست رفت پشت بام ، تنها جايی که می توانست با خودش ( درحالی که چشم به ابرها ی بالای سرخود می دوزد) خلوت کند .
گاهی اوقات ياد آوری خاطرات خوش گذشته از خود واقعيت شيرين تر است درست مثل اين لحظه ايی که او داشت گذشته را ورق می زد.
عشق 2 16
پنجره ها را بسرعت بسته وارد دنيای انفرادی خود شديم برای اينکه بتوانم فکرم را روی حرفش متمرکز کنم تکه ای گچ از ديوار کنده شروع کردم به نقاشی کشيدن روی در آهنی زنگ زده.
ابتدا يک آسمان کشيدم با خورشيد و ابر سپس يک منطقه کوهستانی با پرندگان در آسمان ، بعد جاده ای در دامنه کوه که در انتها گم می شد با درختانی در کنار جاده و اتوبوسی که از اين جاده عبور می کرد با مسافرانی که در آرزوهای دور و دراز خود غرق بودند .
ناگهان درب آهنی سلول باز شد مسئول بند جوانی حدودا سی وپنچ ساله که حکم ابد داشت . با ديدن نقاشی روی در گفت :
- ببين زود پاکش کن ! پاسدارا بيا ن ببينن ممکن ايراد بگيرند بعدش هم آماده شو برای دستشويی رفتن !
- باشه ، پاکش می کنم .
- سريع برو بيا ، با کسی هم حرف نزن !
دستشويی انتهای سالن قرار داشت آهسته قدم بر می داشتم تا بتوانم زمان بيشتری خارج از سلول بگذرانم .
موقع شستن دست وصورت پسر جوانی آمد به فاصله نيم متر ، جلوی شير آبی کنار من ايستاد و مشغول شستن دست و صورتش شد .
- سلام .
- سلام .
- تو رو برای چی گرفتن ؟
- من از تهران آمده بودم دوستم رو ببينم ، دستگير شدم يه جورای می گن من کمونيستم از اين حرف ها .
تو رو برای چی گرفتند ؟
- من ، از بچه های چريک های فدائی هستم ، من پسر ملا حسنی ....
هنوز جمله اش تمام نشده بود که مسئول بند وارد دستشويی شده تاکيد کرد که ، زود باش پاسدارها تو بند هستند !
عشق 2 17
در سلول ، ذهنم مشغول پسر ملا حسنی شد چه جوان رشيد و با معرفتی بود بعد ها شنيدم که بدست پدرش اعدام شد.
وقتی دوباره بند خلوت شد صدای همسايه روبرو را شنيدم که می گفت :
- هی تهرانچی ، تهرانچی ، سن ننم .( هی بچه تهرانی ، با تو هستم )
- ها سلام ، راستی نگفتی اسمت چیه ؟
- سهند ، يعنی اسم اصليم نيست اما چون کوه سهند رو دوست داشتم بچه ها بهم می گفتند سهند .
- خوب سهند نگفتی ماجرا از چه قرار بود ؟
- راستش از کجا بگم ؟ ما همسايه بوديم از بچگی همديگر رو می شناختيم .
يه روز تو کوچه داشتيم بازی می کرديم ، من بابای خونه بودم اونم مامان خونه يه عروسکم داشت که مثلا دخترمون بود ....
- ها ، آقا اومدی ؟ زود باش !
بچه مريضه بايد ببريمش دکتر !
- چی شده خانم ؟ بچه چرا مريض شده ؟
- من چه می دونم ، مريض ديگه .
- پاشو پاشو زود بريم دکتر !
- سلام آقای دکتر بچمون مريض شده .
- بيارين ببينم !
چيزی نيست ، سرما خورده ، اين داوهارو بدين بخور خوب می شه .
- می دونی مارال بزرگ که شديم باهم عروسی می کنيم نه ؟
صورت مارال از شنيدن اين حرف سرخ شد از خجالت بدو بدو رفت خانه شان . از گفتن اين حرف خودمم خيلی پشيمان شدم ديگه تو کوچه نمی آمد تا اينکه يه روز عيد همگی لباسهای نو پوشيده کنار سفره هفت سين نشسته بوديم که در خانه به صدا در آمد . من که از غفلت مادرم که رفته بود دررا باز کنه استفاده کرده شروع کردم از پسته ها و شيرينی ها خوردن . وقتی سرم روبلند کردم چشمم به مارل افتاد که روبرويم ايستاده بود .
عشق 2 18
ماهی های قرمز کوچولو رو تماشا می کردم که از اين سر به آن سرحوض شنا می کردند و دائم می گفتن آب ، آب ، آب ...
و از تکرار آب آب حباب های کوچکی درست می شدند و در امتداد ِموج های آب می آمدند وبا ديواره حوض برخورد کرده سپس بسرعت ناپديد می شدند .
همچنان که اين موج های ريز را تماشام می کردم تصوير دخترک زيبايی را ديدم که سوار براين موجها بطرفم می آمد .
آيا اين خيال بود يا واقعيت ، نمی دانستم اما دوست داشتم همچنان تصوير را نگاه کنم ، خوب که دقت کردم ، آره خودش بود اين تصويرمارال بود.
چشمان سياه ودرشتش با گيسوانی بلند که بر روی شانه هايش پخش شده بود .
دستم را بطرف آب حوض دراز کردم تا لمسش کنم که برای يک لحظه وقتی سرم را بلند کردم ،
چشمانم با چشمان مارال در يک نقطه باهم برخورد کردند مثل دو نوری که از دوجهت متفاوت بتابند و د ر يک نقطه باهم برخورد کنند. از اين برخورد حس عجيبی بهم دست داد ضربان قلبم شروع کرد بشدت طپيدن بدنم گرم شد و بی اختيار گفتم :
- مارال .
- سهند .
- شروع کرديم به خنديدن ، مارال دستش را داخل حوض آب کرد و مقداری از آب حوض را بطرفم پاشيد من هم همين کار را کردم .
سپس پرسيد :
- اين ماهی ها مال تون ؟
- همه اش نه .
- اون قرمز که دم سياه داره مال منه ، اونم مادرش .
- پس آقاشون کو ؟
- رفته سر کار .
عشق 2 19
دوباره خنديديم ، هوای بهاری بود آفتاب ملايمی می تابيد همه لباس نو پوشيده بوديم طبيعت داشت متولد می شد همينجا بود که عشق کودکانه ماهم متولد شد . می دونی پاکترين ، قشنگ ترين عشق آدمی همين عشق دوران کودکيست.
- شام ، شام ، ظرفهای غذا رو بيرون بگذارين !
اين صدای مسئول بند بود که دوباره بلند می شد .
عجله داشتم هر چه زوتر غذا را بخورم تا دوباره سر صبحت را با همسايه ام باز کنم اما متأسفانه بعداز شام دوباره رفت وآمد ها و دستشويی بردن و آوردن ها شروع شد و تا دير وقت طول کشيد .
امکان صبحت کردن در آن سکوت جهنمی بند وجود نداشت چرا که کوچکترين صدا در فضا می پيچيد و صدای بقيه زندانيان را در می آورد .
يکی از پتو ها را تاه کرده بعنوان متکا زير سرم گذاشتم و آن يکی را هم بعنوان روکش رويم کشيده بروی تکه موکتی ( که بعنوان زيرانداز در سلول بود ) دراز کشيدم سعی می کردم بخوابم اما افکار گوناگونی بذهنم می رسيد به هر طرف که قلت می زدم يک سری افکار متفاوت ، طوری که کلافه شده چشمهايم را باز می کردم تا فکر نکنم . اما نور اين چراغ لعنتی هم (که 24ساعت روشن بود)چشم هایم را اذیت می کرد، به ياد نفرين های مادر بزرگ افتادم که هميشه وقتی از دست من يا ساير بچه ها عصبانی می شد به ترکی می گفت:
- الهی چراغ خانت هميشه روشن باشد .
- خوب مادر بزرگ آروزيت برآورده شده است .
در همين افکار بودم که ناگهان در سلول باز شده يک نفر به داخل هول داد ه شد .
- اين امشب اينجا می ماند فردا صبح می آيم دنبالش !
در را بسته و رفتند.
جوان ِنوزده ،بيست ساله ای بود با قيافه ایی ساده و روستایی، گوشه سلول ايستاده و زمين را نگاه می کرد. مدتی به او زُل زدم ،آخه خود ِمن هم گيج شده بودم، که داستان از چه قراراست.به ترکی ازش پرسيدم :
عشق 2 20
- چی شده ؟
تو رو برای چی آوردن اينجا ، تازه دستگير شدی؟
- نه ، از بند عمومی تنبيهی آوردن .
- برای چی ؟
- دعوا کرديم ، با هم اطاقي هام دعوا کردم .
- باشه ، بيا حالا بگير بخواب ! فردا حرف می زنيم .
در کنار خودم بهش جا داده و پتويی را که رويم کشيده بودم دونفری کشيديم رويمان وخوابيديم . هنوز چند ساعتی از آمدنش نگذشته بود که دوباره درب سلول باز شد و پاسداری صدايش زده و اورا از سلول بيرون برد .
پتو را به دور خودم پيچيده بخواب رفتم . دوساعتی از خوابيدنم نگذشته بود که از خارش بدنم بيدار شدم ، احساس کردم چيزی در زير بغلم دارد وُل می خورد وقتی زير پيراهن را از تنم در آوردم آن چيزی را که ديدم برای لحظه ای وحشت کردم ، شپش هايی به اندازه يک عدس ، چاق و چله اين هم سوغاتی هم سلولی چند ساعته من بود .
ديگر خوابم نبرد تا صبح همينطور خودم را می خاراندم و شپش شکار می کردم . صبر کردم مسئول بند که آمد صدايش زدم :
- سلام ، آقای جعفری !
- سلام چی کار داری ؟
- بابا اين کی بود ديشب اينجا آوردند ؟ تمام بدنم شپش گذاشته ، من الان يه ماه ميشه حمام نکردم!
- باشه به پاسدار بخش می گم ، اونو اشتباهی آورده بودن پيش تو ، تو اطاقشون با هم سلوليهاش درگير شده بود .
- برای چی ؟
- می خواستند ترتيبش رو بدند .